Op 13 februari heeft Natuur en Milieu Epe (NME) een zitting bijgewoond bij de bestuursrechter in Arnhem in de zaak die wij hebben aangespannen tegen de Omgevingsdienst Veluwe. Deze zaak betreft de omgevingsvergunning die is verleend voor de nieuwbouw van een stal en wijziging van de inrichting aan de Bloemendaalseweg 5 in Emst. De uitspraak wordt naar verwachting eind maart gedaan.

Achtergrond van de zaak

In 2019 heeft de initiatiefnemer een vergunning aangevraagd op grond van de Wet natuurbescherming (Wnb), in de veronderstelling dat deze via een positieve weigering[1] zou worden afgehandeld. In 2023 heeft de provincie Gelderland een ontwerpbesluit genomen. Op basis van ingediende zienswijzen concludeerde de provincie echter dat intern salderen niet was toegestaan en dat een passende beoordeling noodzakelijk is. Sindsdien is er geen verdere voortgang en ligt de aanvraag stil. Dat zal de komende maanden zeker zo blijven gelet op het feit dat de Provincie Gelderland nieuwe beleid gaat maken op het terrein van ‘natuurvergunnningen’ vanwege de stikstofproblematiek.

Onze argumentatie

Wij hebben deze zaak zonder advocaat gevoerd en bepleit dat de toetsing van significante negatieve effecten van een veehouderijverandering in relatie tot Natura 2000-gebieden niet los kan worden gezien van andere milieu- en natuuraspecten. Hoewel de beoordeling op grond van de Wnb (nu Omgevingswet-natuur) en de Omgevingswet onder het bevoegd gezag van de provincie Gelderland valt, moeten beide vergunningen in samenhang worden bekeken.

De Omgevingsdienst stelt dat de Wnb-aanvraag niet is gekoppeld aan de aanvraag voor een Omgevingsvergunning op basis van de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo). Daarom zou de afgifte van de omgevingsvergunning geen voorwaarde zijn voor de vergunning op grond van de Wnb/Omgevingswet-natuur en vice versa.

Wij hebben echter aangevoerd dat recente jurisprudentie, zoals de Rendac- en Greenpeace-uitspraak, evenals het in ontwikkeling zijnde beleid van de provincie Gelderland (bijvoorbeeld de zonering op de Veluwe), aanleiding geven om de situatie opnieuw te beoordelen. Dit zou rechtvaardigen dat verdere bouwactiviteiten worden opgeschort totdat er duidelijkheid is over de natuurvergunning.

Daarnaast betoogden wij dat er geen sprake kan zijn van bouwvrijstelling, omdat er nog geen passende beoordeling heeft plaatsgevonden.

Lopende ontwikkelingen

Ondanks de lopende procedure is duidelijk dat de initiatiefnemer - zonder te wachten op de uitspraak van de bestuursrechter - al volop aan het bouwen is. De spanten van de nieuwe stal zijn inmiddels geplaatst, en de bouw vordert snel. Daarom heeft NME in week 8 bij de provincie een handhavingsverzoek ingediend om de bouwwerkzaamheden stil te leggen totdat er een onherroepelijke vergunning voor de Natura 2000-activiteit is verleend. Dit verzoek heeft een ‘spoed’-label gekregen van de provincie, maar tot op heden is er nog geen toezichthouder ter plaatse geweest.

Hoewel onze lopende procedure formeel gericht is tegen de Wabo-vergunning, zijn wij ervan overtuigd dat de vergunningen in deze situatie niet los van elkaar mogen worden beoordeeld. Op basis van de Rendac-uitspraak[2]achten wij de vergunningverlening kansloos. Een van onze adviseurs zegt hierover: "Vergunningverlening hier is volstrekt kansloos. Bovendien zal, daar waar de provincie spreekt over stikstofvrije zones van 500 meter, deze een veelvoud daarvan moeten zijn. De locatie ligt gegarandeerd binnen die zone." En verder: "Met aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid kan de locatie nimmer in gebruik worden genomen."

[1] Een positieve weigering betekent dat de projecten geen Wnb-vergunning krijgen omdat ze deze niet nodig hebben.

[2] Op 18 december deed de Raad van State uitspraak in de zaak van de Brabantse Milieufederatie tegen de vergunning van het destructiebedrijf Rendac in Son. Deze uitspraak heeft grote gevolgen voor bedrijven die, net zoals Rendac, hun bedrijfsactiviteiten willen uitbreiden op basis van latente (slapende) vergunningsruimte.